Byebye kunstenaarsstatuut, hello kunstwerkattest: de nieuwe ‘all areas’ pass voor kunstwerkers est arrivé!

Vanaf 1 januari 2024 is het zo ver: dan treedt de opvolger van het kunstenaarsstatuut, het zogenaamde kunstwerkattest, in werking.

Hierna volgt een overzicht van de wijzigingen die op til zijn, en dit aan de hand van de meest gestelde vragen die ik ontvang uit mijn praktijk.

Waarvoor dient het kunstwerkattest?

Met een kunstwerkattest krijgt elke kunstwerker voortaan op een eenvoudige en adequate manier toegang tot de sociale zekerheid. Het kunstenaarsstatuut verdwijnt. Het kunstwerkattest wordt een unieke ‘all areas’ pass die de kunstwerker volledige sociale bescherming biedt, zoals geldt voor elke werknemer in België. 

Het kunstwerkattest wordt een unieke ‘all areas’ pass die de kunstenaar volledige sociale bescherming biedt.

Kan ik als kunstwerker een kunstwerkattest aanvragen?

Iedere kunstwerker die een professionele praktijk in de kunsten heeft, kan een kunstwerkattest aanvragen.

Met kunstwerker wordt hij of zij aangeduid die een noodzakelijke bijdrage levert aan een artistieke creatie of uitvoering en die voor zijn of haar artistieke, artistiek-technische of artistiek ondersteunende activiteiten vergoed wordt, kan een kunstwerkattest aanvragen. Denk bv. aan schrijvers, (beeld/geluid)monteurs,  regisseurs, scenografen, dansers, dramaturgen, curatoren, producers, enz. Zonder hen kan het artistieke resultaat nooit zijn wat het is.

Met een professionele praktijk in de kunsten wordt bedoeld dat de beroepsinkomsten en/of tijdsinvestering van de kunstwerker moeten volstaan om in een deel van zijn of haar levensonderhoud te voorzien.

Het attest geldt dus niet langer meer enkel voor kunstenaars, maar dus ook zij die kunstenaars artistiek-technisch of artistiek ondersteunen, kunnen in aanmerking komen als ‘kunstwerker’. 

Waar moet ik dit kunstwerkattest aanvragen?

Voor de aflevering van het kunstwerkattest wordt de Kunstwerkcommissie opgericht (de vroegere Commissie Kunstenaars verdwijnt dus), die samengesteld is uit (i) vertegenwoordigers van de kunstensector, (ii) experten sociale zekerheid van de administraties en (iii) sociale partners.

Enkel de Kunstwerkcommissie zal bevoegd zijn om de werknemer of zelfstandige te erkennen als kunstwerker en zal ook de enige instantie zijn die een erkenning kan weigeren of intrekken.

Concreet zal je het kunstwerkattest online moeten aanvragen via het Working in the Arts (‘WITA’)-platform (http://www.workinginthearts.be).  

Tot welke voordeelregels geeft het kunstwerkattest toegang, en wat heb ik nodig om een kunstwerkattest aan te vragen?

Er zijn drie soorten kunstwerkattesten: (i) het kunstwerkattest, (ii) het kunstwerkattest plus en (iii) het kunstwerkattest starter.

Afhankelijk van welk kunstwerkattest hij of zij aanvraagt, zal hij of zij aan verschillende voorwaarden moeten voldoen.

Over het algemeen moet de kunstwerker kunnen aantonen dat hij of zij in de voorbije 5 jaar (of 2 jaar, zie hieronder) artistieke prestaties heeft geleverd. De nadruk zal minder worden gelegd op hoeveel en wanneer je in de kunsten hebt gewerkt, maar op hoeveel je globaal bijdraagt binnen een periode van meerdere jaren.

De uiteindelijke voordeelregels verschillen ook van welk soort kunstwerkattest je hebt.

01. Het kunstwerkattest  

Voordeelregels

• Toegang tot de regeling van de primostarters voor zelfstandige kunstwerkers (dit laat je toe om gedurende 8 kwartalen verlaagde sociale bijdragen te betalen als de inkomsten beperkt zijn)

• De artikel 1bis regeling (dit laat je toe om sociale zekerheid op te bouwen als werknemer in een situatie waar je opdrachtgever over jou geen gezag uitoefent)

Voorwaarden

• Min. 1.000 EUR bruto in een referteperiode van 2 jaar

02. Het kunstwerkattest plus

Voordeelregels

• Toegang tot de voordeelregels in de werkloosheidsreglementering (toegang tot de zogenaamde ‘kunstwerkuitkering’) 

• Toegang tot de voordeelregels onder het kunstwerkattest (zie hierboven)

Voorwaarden

• Bij een eerste aanvraag: 13.546 EUR bruto in een periode van 5 jaar of 5.418 EUR bruto in een periode van 2 jaar

• Bij een hernieuwing: 4.515 EUR bruto in een periode van 5 jaar of 2.709 EUR bruto in een periode van 3 jaar

03. Het kunstwerkattest starter

Voordeelregels

• Toegang tot de voordeelregels in de werkloosheidsreglementering (toegang tot de zogenaamde ‘kunstwerkuitkering’) 

• Toegang tot de voordeelregels onder het kunstwerkattest (zie hierboven)

Voorwaarden

• Diploma hoger voltijds kunstonderwijs (of relevante opleiding/gelijkwaardige ervaring in de sector)

• Min. 5 activiteiten of voor min. 300 EUR bruto via artistieke activiteiten verdiend hebben in een periode van 3 jaar

• Bewijs van deelname aan 1 van de volgende trajecten: (i) vormingstraject waarbij je je laat begeleiden bij het ontwikkelen van een loopbaan/financieel/ondernemingsplan, (ii) opleiding in hoger onderwijs waarbij je zulk plan ontwikkelt, of (iii) een zelf uitgewerkt zulk plan om tijdens de duurtijd van je kunstwerkattest starter uit te bouwen.

Is het kunstwerkattest plus/starter dan voldoende om een kunstwerkuitkering aan te vragen?

Neen, indien je op 1 januari 2024 nog geen recht hebt geopend tot de kunstwerkuitkering, zal je naast houder te zijn van een kunstwerkattest, ook moeten kunnen aantonen dat je 156 dagen gewerkt hebt in een referteperiode van 24 maanden.  

De toegangsvoorwaarden zijn hierdoor enigszins versoepeld: er wordt nl. geen verschil meer gemaakt tussen artistieke en niet-artistieke prestaties. (Voorheen moesten immers minstens 104 van de 156 dagen bestaan uit (technisch) artistiek gewerkte prestaties).

Omgekeerd, als je reeds een recht op kunstwerkuitkering hebt geopend op 1 januari 2024, dan krijg je wél automatisch een kunstwerkattest (plus) dat geldig is voor 5 jaar.

Kan ik het kunstwerkattest ook voor andere zaken gebruiken?

Ja, indien je een kunstwerkattest hebt, kan je bv. ook gebruik maken van het fiscaal gunstregime voor auteursrechten (deze voorwaarde geldt van zodra de Kunstwerkcommissie operationeel is). Voor meer informatie hierover, contacteer me gerust!